مقدمه: استفاده از بخیه، یک روش معمول در جراحی ها به منظور ثابت نگه داشتن فلپ های جراحی، جهت بهبود
یکپارچگی بافتی در طی فاز ترمیم می باشد. هدف از این مطالعه، مقایسه ی هیستولوژیک پاسخ بافت لثه به نخ
ویکریل و ابریشم در طی فاز اولیه ی ترمیم بافتی در جراحی های افزایش طول تاج بود.
مواد و روش ها: مطالعه ی حاضر، از نوع کلینیکی دو سویه کور (Paired design) بود که در 24 ناحیه از دندان های مولر و پرمولر در 12 بیمار با محدوده ی سنی 40-20 سال که نیازمند به افزایش طول تاج کلینیکی و فاقد هرگونه
مشکل سیستمیک و یا التهاب لثه بودند، انجام شد. 7 روز قبل از جراحی افزایش طول تاج، به صورت اتفاقی، نخ
بخیه ی ویکریل و ابریشم در نواحی مزیال یا دیستال دندان مورد نظر قرار داده شد. تمام نخ های بخیه ی مورد استفاده در این پژوهش، از نظر ابعادی مشابه بودند (0-4). پس از 7 روز، بافت های حاوی نخ های بخیه، طی جراحی افزایش طول تاج، جهت بررسی های هیستولوژیک، استخراج شد. سپس درجه ی التهاب و ارتشاح سلول های التهابی در نمونه های بافتی از طریق آزمون ویلکاکسون ارزیابی شد (05.α = 0).
يافته ها: مطالعه ی حاضر نشان داد که نخ بخیه ی ویکریل، ارتشاح سلول های التهابی کمتری در بافت های لثه ای نسبت به نخ بخیه ی ابریشم دارد (001.p value = 0)
نتیجه گیری: با توجه به میزان کمتر ارتشاح سلول های التهابی در مجاورت نخ بخیه ی ویکریل، به نظر می رسد که در
جراحی هایی مانند جراحی های دهان، نخ بخیه ی ویکریل می تواند جایگزین مناسبی برای نخ بخیه ابریشم باشد.
مقدمه
بخیه، رایجترین وسیله جهت برقراری تماس فلپها در طی دورهی ترمیم زخم پس از جراحی میباشد. هر نخ بخیهای، چه قابل جذب و چه غیرقابل جذب در بدن، سبب بروز واکنش التهابی میگردد که به این واکنش التهابی علیه اجسام خارجی کاشته شده در بدن، واکنش جسم خارجی گویند. بنابراین، نخهای بخیهی ایدهآل باید سازگاری بافتی و استحکام فیزیکی مناسبی داشته باشند. در صورت استفاده از نخهای غیرقابل جذب، معمولاً نیاز به برداشتن بخیه میباشد. خارج کردن بخیهها از نظر کلینیکی بخصوص در بعضی نواحی و نیز در کودکان، میتواند مشکلساز باشد که در این موارد نخهای قابل جذب توصیه میشود. همچنین، بخیههای قابل جذب اغلب بخیهی انتخابی در موارد پیوندهای لثهای خصوصاً پیوندهای بافت همبند (CTG)(Connective tissue graft) میباشند که طی آن بافت پیوندی به بافتهای عمقیتر و یا بافت فلپ ثابت میگردد و از آن جایی که برداشتن بخیه در این محلها غیرممکن است، لذا نخهای قابل جذب ارجح هستند.
نخ های ابریشمی (Silk) به دلیل ارزان بودن و راحتی آن در مقایسه با سایر نخهای بخیه، نخهای ابریشمی شایعترین نخ بخیهی مورد استفاده در جراحیهای دهان است. اگرچه ابریشم یک مادهی طبیعی و غیرقابل جذب است، با این حال بسیاری از میکروارگانیسمها به نخهای ابریشم متصل شده و ایجاد التهاب میکنند.
نخ ویکریل (Vicryl) از جمله نخهای قابل جذب چند رشتهای بوده و الیاف آن از جنس پلی گلایکولیک اسید با پوشش پلی گلاید اسید (Polyglycolic acid) با پوشش پلی گلاید (Polyglide) میباشد که به دلیل داشتن رشتههای متعدد، همانند نخ بخیهی ابریشمی تمایل به جذب مایعات دهانی در طول رشتههای نخ بخیه به طرف بافتهای زیرین را دارد که تحت عنوان اثر فتیلهای از آن یاد میشود(Wicking effect).
بر اساس تحقیقات انجام شده توسط گری و همکاران و نیز لیکنس و همکاران، نخهای بخیه ابریشم استفاده شده در زخمهای پوستی و لثهای، در مقایسه با نخهای ان بوتیل سیانوآکریلات (N Butil Cianoacrilat) و پلی تترافلورواتیلن (ePTFE) واکنش التهابی شدیدتر و وسیعتری ایجاد کرده و با فرایند بهبودی آهستهتری همراه بوده است. همچنین میزان تجمع پلاک باکتریایی در نخ ابریشمی بیشتر از تفلون گزارش شده است.
همچنین به نظر میرسد که نخهای بخیه چند رشتهای مانند ابریشم و پلی گلایکولیک اسید به کار رفته در جراحیهای لثه و مخاط دهان در مدل حیوانی نسبت به نخهای بخیهی تک رشتهای مانند نایلون واکنش التهابی شدیدتری ایجاد میکنند.
امروزه نخ ویکریل، توسط شرکتهای ایرانی نیز تولید میشود. گرچه این نخ مانند نخ بخیهی ابریشمی چند رشتهای میباشد ولی راحتی استفاده از لحاظ گره زدن و قابلیت جذب، کاربرد آن را به طور روزافزونی افزایش میدهد.
با توجه به اهمیت موضوع و انجام شدن مطالعات محدودی در مورد تفاوت شدت التهاب حاد و مزمن در اطراف دو نخ بخیهی ابریشم و ویکریل، این مطالعه با هدف مقایسهی هیستولوژیک واکنش بافت لثه به دو نخ بخیهی ابریشم و ویکریل صورت گرفته است. بر اساس فرضیهی صفر، واکنش التهابی بافت لثه به دو نخ بخیهی ویکریل و ابریشم یکسان است.
مواد و روشها
این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی-مداخلهای با کد IRCT ثبت 12568 بر روی 12 بیمار داوطلب با محدودهی سنی 20 تا 40 سال که فاقد هر گونه بیماری سیستمیک بوده، سابقهی مصرف دارو و آنتیبیوتیک در طی 6 ماه گذشته نداشته و همچنین باردار نیز نبودند، از میان مراجعهکنندگان به بخش پریودنتولوژی دانشکدهی دندانپزشکی دانشگاه انجام شده است.
این مطالعه در دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان، واحد خوراسگان در سال 1392 انجام شد و هدف آن بررسی نیاز به افزایش طول تاج کلینیکی دندانهای پرمولر و مولر فک بالا بود. مطالعه Paired design به صورت دو سویه کور طراحی شد، به طوری که نه بیمار و نه پاتولوژیست از محل و نوع بخیه در موضع جراحی آگاهی نداشتند. بیماران باردار، بیماران با سابقهی مصرف دارو و آنتیبیوتیک در طی 6 ماه گذشته و بیماران دارای التهاب لثه در محل جراحی از این مطالعه خارج شدند.پس از انتخاب بیماران، توضیحاتی در مورد نحوهی کار به آنان داده شد و رضایت آنها به صورت کتبی تهیه گردید. سپس در ناحیهی دندان مورد نظر، بیحسی موضعی با استفاده از لیدوکایین 2 درصد صورت گرفت و با نخهای بخیهای به اندازهی 0 با سوزنهای یکسان از لحاظ قطر، شکل و طول، دو بخیه کاملاً یکسان در ناحیهی پاپیلای مزیال و دیستال دندان زده شد. به منظور یکسانسازی، در نیمی از بیماران در ناحیهی مزیال و در نیمی دیگر در ناحیهی دیستال، از یکی از نخهای بخیهی ابریشم یا ویکریل (نخ ویکریل و ابریشم ساخت شرکت سوپا، ایران) استفاده شد.بعد از گذشت یک هفته از قرار دادن نخهای بخیه، جراحی افزایش طول تاج کلینیکی دندان مورد نظر انجام شد. در طول این هفت روز، بیماران با استفاده از دهانشویهی 0.12 درصد کلرهگزیدین محل را تمیز نگه داشتند. در روز جراحی، پس از بیحس کردن موضعی ناحیه، بافتهای بین دندانی برداشته شده از ناحیهی مزیال و دیستال دندان به همراه نخ بخیه جهت انجام بررسی هیستولوژیک فرستاده شد.
پس از نمونهبرداری که همگی توسط یک نفر انجام گرفت، نمونهها سریعاً در فرمالین 10 درصد قرار داده شده و به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال شدند. تمامی مراحل آزمایشگاهی توسط یک تکنسین لابراتور انجام شد. پرلمان بافت انجام گرفت و برشی از بافت در کاست مخصوص جهت انجام مراحل پروسسینگ بافت قرار گرفت. پس از طی مراحل روتین آزمایشگاهی شامل فیکساسیون، دهیدراتاسیون و آبگیری بافتی (در ظروف متوالی حاوی الکل با غلظتهای 70، 80، 90 و نهایتاً الکل مطلق)، شفافسازی (توسط گزیلول) و پارافینی شدن (قرار گرفتن کاست نمونه در ظرف حاوی پارافین مذاب)، بلوکهای پارافینی برای هر کدام از نمونهها تهیه شد.پس از انجماد کامل بلوکهای پارافین، برشهایی به ضخامت 3 تا 5 میکرومتر توسط دستگاه میکروتوم تهیه شد. مقطع پنجم تا ششم جهت بررسی هیستولوژی انتخاب شده تا بافت کافی جهت بررسی وجود داشته باشد. مقطع مورد نظر با رنگ هماتوکسیلین-ائوزین رنگآمیزی گردید و بررسی هیستولوژیک با میکروسکوپ نوری در بزرگنمایی 40× انجام شد. شدت حضور سلولهای التهابی حاد و مزمن (لنفوسیتها، پلاسماسلها و نوتروفیلها) در بافت همبند مجاور نخ بخیه به صورت * تا **** بیان گردید و نتایج جمعآوری شدند. جهت آنالیزهای آماری، از آزمون ویلکاکسون در سطح معنیداری کمتر از 0.05 استفاده گردید.
یافتهها
تعداد کل نمونههای مورد بررسی 24 عدد بود که در نمونههای گروه ابریشم، ارتشاح سلولهای التهابی به صورت متراکم و گسترده در سرتاسر بافت دیده شد. در حالی که در نمونههای گروه ویکریل، ارتشاح سلولهای التهابی به صورت لکهمانند و به میزان بسیار کمتر مشاهده گردید.آزمون آماری ویلکاکسون نشان داد که شدت حضور سلولهای التهابی در سمتی که از نخ بخیهی ویکریل استفاده شده به طور معنیداری کمتر از سمتی است که از نخ بخیهی ابریشم استفاده شده است (p value = 0.001).این نتایج نشاندهندهی واکنش التهابی کمتر ناشی از استفاده از نخ بخیهی ویکریل نسبت به ابریشم است که میتواند تأثیرات مثبتی بر روند ترمیم زخم داشته باشد.


نمودار 1: درصد فراوانی شدت حضور سلول های التهابی بعد از استفاده از دو نوع نخ بخیه
با رد فرضیهی صفر و بر اساس نتایج مطالعهی حاضر، نخ ویکریل جایگزین مناسبی برای نخ ابریشم در جراحیهای دهانی میباشد.
برای حفظ فلپ در موقعیت جدید، پس از درمانهای افزایش طول تاج، نیاز به نخ بخیه است و تمام نخهای بخیه در دهان، به عنوان یک جسم خارجی عمل کرده و سبب شروع واکنشهای التهابی میگردند. نخهای بخیهی چند رشتهای دارای فواید زیادی بوده که از جملهی آنها میتوان به کنترل بهتر، گره زدن آسانتر و ثبات گرهها اشاره کرد . با این حال، به دلیل چند رشتهای بودن، تمایل به جذب مایعات دهانی دارند که این خود سبب تجمع باکتریایی در اطراف نخ بخیه میشود و در نتیجه میزان التهاب را نیز افزایش میدهد. البته میزان این التهاب در نخهای بخیهی مختلف متفاوت است.
همواره محققان به دنبال نخ بخیهای بودهاند که کمتر سبب التهاب در ناحیهی جراحی شود. بدین منظور، مطالعهی حاضر با هدف بررسی و مقایسهی هیستولوژیک واکنش بافت لثه به دو نوع نخ بخیهی ویکریل و ابریشم صورت گرفته است. مطالعات زیادی در مورد میزان واکنش التهابی انواع نخ بخیه، چه قابل جذب و چه غیرقابل جذب، چه تک رشتهای و چه چند رشتهای در بافتهای دهانی انجام شده است، ولی تنها در چند مطالعهی محدود، میزان واکنشهای التهابی دو نوع نخ بخیهی ویکریل و ابریشم در مقایسه با یکدیگر مورد آزمون قرار گرفته است.
مطالعهی حاضر نشان داد که میانگین شدت حضور سلولهای التهابی حاد و مزمن در تمام بیماران در سمتی که از نخ بخیهی ویکریل استفاده شده، به طور معنیداری کمتر از سمتی بود که از نخ بخیهی ابریشم استفاده شده است (p value = 0.001) . این نتایج در برخی موارد مشابه و در برخی دیگر متفاوت بودند.با توجه به یافتهها، به نظر میرسد که استفاده از نخ بخیهی ویکریل میتواند گزینهای مناسبتر برای جراحیهای دهانی باشد که نیاز به کاهش التهاب و بهبود سریعتر زخم دارند.
متفاوت از کارآزماییهای مشابه انجام شده توسط سایر محققین میباشد. در مطالعاتی که توسط لیلی و همکاران، گیری و همکاران، لیکنس و همکاران، پونز-ویسنت و همکاران، جاود و همکاران و ییلماز و همکاران صورت گرفته است، نشان داده شد که نخ بخیهی ابریشم در مقایسه با سایر نخهای بخیه، واکنش التهابی شدیدتری ایجاد کرده است که این نتیجه با نتایج مطالعهی ما همخوانی داشت. ولی نتایج مطالعهی کیم و همکاران و بلامورگان و همکاران در برخی جنبهها با نتایج استنتاج شده از تحقیق حاضر مطابقت نداشت.
طبق مطالعهی لیلی و همکاران که پاسخ بافتهای دهانی به ده نوع نخ بخیهی مختلف، در سگها مورد آزمون قرار گرفت، نخهای بخیهی تک رشتهای از قبیل پلی پروپیلن، نایلون، کرومیک و گات واکنشهای التهابی کمتری نسبت به نخهای بخیهی چند رشتهای همانند ویکریل، ابریشم و کتان نشان دادند. همچنین گفته شد که پاسخ بافتهای دهانی با ماهیت نخ بخیه، ارتباط مستقیم داشته است و با استفاده از روشهای رنگآمیزی، ذراتی از باکتریها در داخل درز و شکافهای بافتهای پریودنتال، پس از کاربرد نخهای بخیهی چند رشتهای دیده شد.
در مطالعهی ییلماز و همکاران، اثرات نخهای ابریشم، پلی گلایکاپرون 25 و کاتگوت در بهبودی زخم مخاط باکال موشهای دیابتیک مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج این گونه گزارش شد که نخ بخیهی مونوکریل، به عنوان یک نخ بخیهی تک رشتهای، در مقایسه با نخهای بخیهی ابریشم و کاتگوت به عنوان نخهای بخیهی چند رشتهای، واکنش التهابی کمتری در زخمهای دیابتیک ایجاد میکند.در تحقیق دیگری که توسط گیری و همکاران در مورد تفاوت نخ بخیهی ابریشم و ان بوتیل سیانوآکریلات بر روی بهبودی زخمهای پوستی انجام شد، نتایج این گونه گزارش گردید که نخ بخیهی ابریشم، واکنش التهابی شدیدتری نسبت به ان بوتیل سیانوآکریلات ایجاد کرده و فرایند بهبودی زخم هنگام استفاده از نخ بخیهی ابریشم، آهستهتر صورت میگیرد که این نتیجه مشابه با نتیجهی به دست آمده از مطالعهی حاضر بود.
همچنین ابی راشد و همکاران، ارتشاح گستردهتر پلیمورفونوکلئرها و سرعت کمتر تشکیل فیبروبلاستها و مویرگهای جدید را در بافتهای دهانی مجاور نخ بخیهی ابریشم، در مقایسه با بافتهای دورتر از ناحیهی مورد نظر گزارش کردند که احتمالاً بیانگر ترمیم آهسته و واکنش بافتی نامطلوب در مجاورت نخ بخیهی ابریشم میباشد.در مروری بر مقالات که توسط جاود و همکاران انجام گرفت، گزارش شد که بافتهای دهانی نسبت به نخ بخیهی ابریشم، در مقایسه با سایر انواع نخ، از جمله نخهای بخیهی نایلون، پلی گلایکولیک اسید، پلی لاکتیک اسید، پلی گلاکتین 910 و پلی تترافلورواتیلن واکنش التهابی شدیدتری ایجاد میکنند. همچنین در این مقاله به دو مطالعه اشاره شد که نویسندگان به مقایسهی واکنش بافتی نخهای بخیه ابریشمی، پلی تترافلورواتیلن و پلی گلایکاپرون 25 پرداختند و خاطرنشان کردند که نخ ابریشمی، واکنش التهابی بافتی وسیعتری نسبت به نخ پلی تترافلورواتیلن و پلی گلایکاپرون 25 در بافت لثه ایجاد میکند. همچنین تأکید نمودند که میزان کلونیزاسیون باکتریهای دهانی بیمار به دنبال جراحیهای دنتوآلوئولار در نخ بخیهی ابریشم بیشتر از دو نخ بخیهی ذکر شده است.پونز-ویسنت و همکاران نیز نتایج مشابهی از تجمع پلاک باکتریایی بیشتر در اطراف نخ بخیهی ابریشم در مقایسه با نخ بخیهی تفلون گزارش کردند، هرچند که این تفاوت از لحاظ آماری معنیدار نبود. این موضوع احتمالاً به اثر فتیلهای بیشتر نخ بخیهی ابریشم نسبت داده میشود که باعث واکنش بافتی نامطلوب و کند شدن روند بهبودی میگردد. این تحقیقات در مورد واکنش التهابی شدیدتر بافت لثه به نخ بخیهی ابریشم نشاندهنده اهمیت انتخاب صحیح نوع نخ بخیه در جراحیها میباشد.
مقایسه با انواع نخ بخیهی دیگر، با نتایج به دست آمده از مطالعهی حاضر همخوانی داشت. علاوه بر این، در بررسی انجام شده توسط میکروسکوپ الکترونی، نخ بخیهی ابریشم علاوه بر تجمع بیشتر پلاک باکتریایی، اغلب حاوی باکتریهای راد شکل در پلاک تجمع یافته بر روی آن بود و این در حالی است که نه تنها پلاک تجمع یافته بر روی نخ بخیهی پلی وینیلیدن فلوراید کمتر گزارش شد، بلکه پلاک آن بیشتر از نوع ارگانیسمهای کروی ساب میکرون و مقداری فیلامنتوس بود . این تفاوت ساختاری در پلاک و میکروارگانیسمهای موجود در آنها، احتمالاً در پاسخ متفاوت بافتی بین انواع نخ بخیه بیتأثیر نیست. همچنین طبق گزارش مقاره عابد و همکاران، پکهای پریودنتال نه تنها مانع از کلونیزاسیون باکتریها بر روی نخ بخیهی ابریشمی نمیشود، بلکه حتی میزان آن را نیز کاهش نمیدهد.
در تحقیق دیگری که توسط بلامورگان و همکاران با هدف ارزیابی شدت واکنش التهابی به دو نخ بخیهی پلی گلایکولیک اسید و ابریشم سیاه، در بیماران نیازمند به جراحی مینور انجام شد، گزارش گردید که میزان التهاب حاد در گروه نخ بخیهی ابریشم سیاه، بیشتر از گروه نخ بخیهی پلی گلایکولیک اسید و میزان التهاب تحت حاد در گروه نخ بخیهی پلی گلایکولیک اسید، بیشتر از گروه نخ بخیهی ابریشم بود. ولی از نظر میزان التهاب مزمن، تفاوت معنیداری بین دو گروه مشاهده نشد و در نهایت این گونه گزارش شد که نخ بخیهی ابریشم، پاسخ بافتی کمتری در مقایسه با نخ پلی گلایکولیک اسید ایجاد کرده است. نتیجهی این مطالعه در مورد میزان التهاب حاد بیشتر در اطراف نخ بخیهی ابریشم با نتیجهی مطالعهی حاضر همخوانی داشت، ولی از نظر میزان التهاب مزمن و پاسخ بافتی کمتر نخ بخیهی ابریشم، با مطالعهی حاضر همسو نبود. این مغایرت میتواند به دلیل عدم سلامت کامل انساج لثهای در بیماران نیازمند به جراحی مینور نسبت داده شود. این در صورتی است که در پژوهش حاضر، جراحی افزایش طول تاج، منحصراً در بیماران سالم از نظر پریودنتال صورت گرفته باشد.
در مطالعهی دیگری که توسط کیم و همکاران با هدف مقایسه و ارزیابی واکنشهای بافتی به سه نخ بخیهی ابریشم، نایلون و پلی گلایکولیک اسید در لثهی کراتینیزه مندیبل و مخاط باکال ماگزیلای چندین سگ شکاری پا کوتاه انجام شد، این گونه گزارش شد که نخهای بخیهی جایگزین شده در مخاط باکال ماگزیلا، واکنش التهابی شدیدتری نسبت به نخهای بخیهی قرار گرفته در لثهی کراتینیزه مندیبل ایجاد کردند و همچنین گزارش شد که شدت این واکنش التهابی در اطراف نخ بخیهی ویکریل و ابریشم تفاوت معنیداری از لحاظ آماری نداشت. این نتیجه با نتایج به دست آمده از تحقیق حاضر مغایر بود، که شاید بتوان این تفاوت را به کاربرد نمونههای حیوانی در مطالعهی آنان نسبت داد.
از محدودیتهای مطالعهی حاضر میتوان به جلب رضایت بیماران در انجام این مطالعه، فراهم نمودن نمونههایی که دارای شرایط مطلوب جهت مطالعهی هیستولوژیک بوده (عدم گسیختگی بافتی و ابعاد مناسب)، تعداد نمونهها و انتخاب بیماران با شرایط مناسب بالینی برای تحقیق (عدم وجود بیماری سیستمیک، عدم مصرف داروهای مؤثر بر بافت لثه، عدم مصرف آنتیبیوتیک در 6 ماه گذشته و عدم باردار بودن بیماران) اشاره کرد.
در پایان پیشنهاد میشود برای دستیابی به نتایج قابل استنادتر پیگیریهای طولانیتری صورت گیرد و با استفاده از رنگآمیزیهای اختصاصیتر، افتراق بین انواع التهاب (حاد و مزمن) حاصل گردد. همچنین پیشنهاد میشود مطالعهای با هدف مقایسهی هیستولوژیک بین دو نخ بخیهی ویکریل و کرومیک گات صورت پذیرد.
نتیجه گیری
مطالعهی حاضر بیانگر این نکتهی اساسی میباشد که شدت حضور سلولهای التهابی حاد و مزمن (نوتروفیل، لنفوسیت و پلاسماسل) در اطراف نخ بخیهی ویکریل، به طور معنیداری کمتر از اطراف نخ بخیهی ابریشم بود و از نظر مقایسهی کلینیکی نیز، افزایش میانگین شاخص لثهای در اطراف نخ بخیهی ابریشم، به طور معنیداری بیشتر از اطراف نخ بخیهی ویکریل میباشد. با توجه به این دو مسأله و سادگی کاربرد نخ ویکریل، به نظر میرسد که این نخ، جایگزین مناسبی برای نخ ابریشم در جراحیهای دهانی باشد.
References
.Siervo S, Lorenzini L. Suturing techniques in oral surgery. Chicago, IL: Quintessenza Edizioni; 2008. p. 23
.Balamurugan R, Mohamed M, Pandey V, Katikaneni H, Kumar KR. Clinical and histological comparison of polyglycolic acid suture with black silk suture after minor oral surgical procedure. J Contemp Dent Pract 2012; 13(4): 521-7
Anderson JM, Rodriguez A, Chang DT. Foreign body reaction to biomaterials. Semin Immunol 2008; 20(2): 86-100
Luttikhuizen DT, Harmsen MC, van Luyn MJ. Cellular and molecular dynamics in the foreign body reaction. Tissue Eng 2006; 12(7): 1955-70
Jo YY, Kweon H, Kim DW, Kim MK, Kim SG, Kim JY, et al. Accelerated biodegradation of silk sutures through matrix metalloproteinase activation by incorporating 4-hexylresorcinol. Sci Rep 2017; 7: 42441
Dennis C, Sethu S, Nayak S, Mohan L, Morsi YY, Manivasagam G. Suture materials-current and emerging trends. J Biomed Mater Res 2016; 104(6): 1544-59
Javed F, Al-Askar M, Almas K, Romanos GE, Al-Hezaimi K. Tissue reactions to various suture materials used in oral surgical intervention. ISRN Dent 2012; 2012: 762095
Hupp JR, Ellis E, Tucker MR. Contemporary oral and maxillofacial surgery. 6th ed. St. Louis: Elsevier; 2014.Song KY, Um YJ, Jung UW, Lee Y, Choi SH, Kim CK. The effects of collagen membrane coated with PLGA on bone regeneration in rat calvarial defects. Key Engineering Materials 2007; 342: 357-60
Debus ES, Geiger D, Saile M, Ederer J, Thiede A. Physical, biological and handling characteristics of surgical suture material: a comparison of four different multifilament absorbable sutures. Eur Surg Res 1997; 29(1): 52-61
Giray CB, Sungur A, Atasever A, Araz K. Comparison of silk sutures and n-butyl-2-cyanoacrylate on the healing of skin wounds. Aust Dent J 1995; 40(1): 43-5
Leknes KN, Røynstrand IT, Selvig KA. Human gingival tissue reaction to silk and expanded polytetrafluoroethylene sutures. J Periodontol 2005; 76(1): 34-42
Pons-Vicente O, López-Jiménez L, Sánchez-Garcés MA, Sala-Pérez S, Gay Escoda C. A comparative study between two different suture materials in oral implantology. Clin Oral Implants Res 2011; 22(3): 282-8
Kim JS, Shin SI, Herr Y, Park JB, Kwon YH, Chung JH. Tissue reactions to suture materials in the oral mucosa of beagle dogs. J Periodontal Implant Sci 2011; 41(4): 185-91
Cruz F, Leite F, Cruz G, Cruz S, Reis J, Pierce M. Sutures coated with antiseptic pomade to prevent bacterial colonization: a randomized clinical trial. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2013; 116(2): e103-9
Lilly GE, Salem JE, Armstrong JH, Cutcher JL. Reaction of oral tissues to suture materials. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1969; 28(3): 432-8
Yilmaz N، Inal S، Muǧlali M، Güvenç T، Baş B . Effects of polyglecaprone 25، silk and catgut suture materials on oral mucosa wound healing in diabetic rats: an evaluation of nitric oxide dynamics . Med Oral Patol Oral Cir Bucal .2010 ;15 (3) :e526 -30
Abi Rached RS، de Toledo BE، Okamoto T، Marcantonio Júnior E، Sampaio JE، Orrico SR، et al . Reaction of the human gingival tissue to different suture materials used in periodontal surgery . Braz Dent J .1992 ;2 (2) :103 -13
Banche G, Roana J, Mandras N, Amasio M, Gallesio C, Allizond V, et al. Microbial adherence on various intraoral suture materials in patients undergoing dental surgery. J Oral Maxillofac Surg 2007; 65(8): 1503-7
Moghareabed A, Yaghini J, Mazaheri Tehrani N. Comparative evaluation of microbial colony counts of sutures with and without use of periodontal pack after Modified Widman Flap surgery. J Isfahan Dent Sch 2011; 7(3): 288-93.